ΠΕΙΡΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΣΟΜΑΛΙΑ - ΦΡΕΓΑΤΑ "ΨΑΡΑ"

«Τα πειρατικά πλοία έχουν συνήθως 6-10 άτομα, που έχουν μαζί τους βαρύ οπλισμό και σύγχρονα τηλεπικοινωνιακά μέσα (GPS, δορυφορικά τηλέφωνα) καθώς και ελαφριές μεταλλικές κλίμακες ύψους τεσσάρων ως έντεκα μέτρων. Επιλέγουν τους στόχους τους προσεκτικά, προτιμώντας εμπορικά πλοία που κινούνται αργά με 10-14 κόμβους, και που έχουν κύριο κατάστρωμα με χαμηλό ύψος. Προσεγγίζουν τα πλοία από διαφορετικές κατευθύνσεις δύο-δύο ή ανά ένα, συνήθως κατά την ανατολή ή τη δύση του ηλίου. Οι πειρατές στη συνέχεια ανεβαίνουν στο πλοίο και ακινητοποιούν το πλήρωμα με την απειλή των όπλων. Μια επίθεση διαρκεί από 15 ως 45 λεπτά. Μοιάζει λίγο, αλλά αν υπάρχει ελικόπτερο στην περιοχή ίσως και να είναι αρκετός χρόνος. Σκεφτείτε ότι 15 λεπτά για ένα ελικόπτερο σημαίνουν απόσταση 30 ναυτικών μιλίων. Αν δηλαδή μια φρεγάτα με ελικόπτερο βρίσκεται 30 μίλια από πλοίο που δέχεται επίθεση, αυτό κατά πάσα πιθανότητα θα γλιτώσει. Το αν τα 15 λεπτά γίνουν περισσότερα, εξαρτάται από την αντίδραση του εμπορικού, τις κινήσεις του, το σήμα κινδύνου που εκπέμπει στα VHF. Αν περάσουν 45 λεπτά συνήθως οι πειρατές σηκώνονται και φεύγουν άπραγοι. Αν καταλάβουν το πλοίο, όμως, εμείς είμαστε αυτοί που δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι. Ο μόνος που μπορεί να αποφασίσει ανακατάληψη σκάφους είναι το κράτος της σημαίας του πλοίου. Μέχρι τώρα κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί».

«Στις ακτές της Σομαλίας υπάρχουν συγκεκριμένα αγκυροβόλια, και οι πειρατές εκεί οδηγούν τα πλοία που έχουν καταλάβει. Στη συνέχεια αρχίζουν οι διαπραγματεύσεις για την καταβολή των λύτρων, που διαρκούν ενάμιση με δύο μήνες, όπως έχει δείξει η εμπειρία. Όταν φτάνουν εκεί έρχεται απ’ έξω μια ομάδα 25-30 ατόμων που φυλάνε το πλοίο σε βάρδιες».

Κατά τη διάρκεια του πρώτου τετραμήνου της επιχείρησης «Atalanta», η Ευρωπαϊκή δύναμη απέτρεψε τρεις πειρατείες, ενώ στο ίδιο διάστημα συνολικά λιγότερες από μία στις έξι απόπειρες στην περιοχή ήταν επιτυχείς. Το πρόβλημα όμως εξακολουθεί να υφίσταται. Λίγες μέρες μετά το συμβάν με το Γερμανικό πετρελαιοφόρο η φρεγάτα «Ψαρά» απέτρεψε την κατάληψη ενός άλλου, Νορβηγικού πλοίου, ενώ λίγε μέρες μετά πειρατές κατέλαβαν το Αμερικανικό Maersk Alabama, μια ιστορία που κατέληξε στην περιπετειώδη απελευθέρωση του ομήρου καπετάνιου. Είναι ένα πρόβλημα που απέχει ακόμα αρκετά από τη λύση του, αν και οι άνθρωποι που το προκαλούν μοιάζουν ταπεινοί, σχεδόν ευκαταφρόνητοι.
«Οι πειρατές δεν είναι μάχιμοι» . Η εμφάνισή τους παραπέμπει σε απελπισμένους ανθρώπους. Είναι πάρα πολύ αδύνατοι, και οι ηλικίες τους είναι μικρές. Το πρωί είναι ψαράδες, το μεσημέρι πειρατές, το βράδυ οικογενειάρχες».

Στις 6 Απριλίου η τετράμηνη θητεία του Αντώνη Παπαϊωάννου στη διοίκηση της Ευρωπαϊκής Δύναμης έληξε. Παρέδωσε σε Ισπανό συνάδελφό του (στη συνέχεια τη διοίκηση θα αναλάβει ένας Ολλανδός), και επέστρεψε με τη φρεγάτα «Ψαρά» στην Αθήνα, όπου τον υποδέχτηκε ο πρωθυπουργός με τιμές. Όταν μιλήσαμε ανυπομονούσε ακόμα να δει ξανά την οικογένειά του, και να περάσουν μαζί το Πάσχα. Πριν τον αφήσω να ετοιμαστεί για το ταξίδι της επιστροφής, του ζήτησα να θυμηθεί την εμπειρία που θα του μείνει περισσότερο από αυτούς τους μήνες στη χώρα των πειρατών. Παραδόξως, αυτή που περιγράφει δεν έχει καμία σχέση με θαλάσσιες μάχες, καταδιώξεις, συλλήψεις και πυροβολισμούς.
«Όταν πήγαμε στη Μομπάσα», λέει, «επισκεφθήκαμε ένα ορφανοτροφείο παιδιών που είναι φορείς του AIDS. Ήταν παιδιά 4 ως 10 χρονών, και μερικά από αυτά είχαν εκδηλώσει την ασθένεια. Τα πρόσωπά τους έλαμπαν με μια αγκαλιά και μια καραμέλα. Δεν θα τα ξεχάσω ποτέ να κάθονται πάνω στους κάβους του πλοίου και να παίζουν, σαν να κάνουν τραμπάλα».